مطالعۀ تطبیقی نقش‌مایه‌های نمادین تکرارشونده در دست بافته‌ها (مطالعۀ موردی خراسان جنوبی با سیستان و بلوچستان)

استان خراسان جنوبی و سیستان و بلوچستان در شرق و جنوب شرقی ایران قرار دارند. تزیینات در این دو منطقه، شکل‌های بسیار متنوعی دارد. بارزترین آن‌ها را می‌توان از نقش‌مایه‌های به‌کار رفته در دست‌بافته‌ها مشاهده کرد. عوامل مختلف طبیعی، فرهنگی و تاریخی باعث شکل‌گیری رنگ و فرم در تزیینات این دو منطقه شده است. هنرمندان این دو منطقه در تزیینات آثار خود خصوصیات و کیفیت‌های بصری را رعایت کرده‌اند. تلاش نگارنده در این پژوهش، بررسی نقش‌مایه‌های تکرارشونده در هنر دست‌بافته‌های دو منطقه است. هدف این مقاله، مطالعه تحلیلی و مقایسه‌ تطبیقی بر مبنای جمع‌آوری اطلاعات و مطالعات کتابخانه‌ای نقش‌مایه‌های تکرارشونده است. حال پرسش‌های قابل ‌طرح، بدین قرار است: 1. چه شباهت‌هایی میان نقوش به‌کار رفته در دست‌بافته‌ها، از دوران باستان تا عصر حاضر، در دو هر منطقه وجود دارد؟ 2. چه شباهت‌هایی میان نقوش به‌کار رفته در دست‌بافته‌ها و الهام‌گیری از محیط زندگی آن‌هاست؟ سعی بر آن بوده، تا نقش‌مایه‌هایی را انتخاب کنیم که نه‌تنها هم‌ریشه در فرهنگ و باور مردمان این دو منطقه است، بلکه بیش‌ترین قرابت را در بین نقش‌مایه‌های تکرارشونده داشته باشد. در این تحقیق، نقش‌مایه‌های متعدد براساس ساختار و شباهت ظاهری‌ در بین نقوش هندسی، حیوانی، گیاهی، مورد تحلیل قرار خواهند گرفت. نقش‌مایه‌های موردبحث، عبارتند از: مثلث، مربع، لوزی، مثبت و منفی، پله‌دار، موجی، خمیده، جناغی، ضربدر، کنگره، شاخ، قوچک، بز و درخت زندگی.